Khi người lính trở về gia đình

"Nước còn giặc, còn đi đánh giặc
Chiến trường rộn rã bước hành quân"
Nhưng rồi, cũng đến ngày đất nước yên hàn, người chiến binh cởi bỏ áo lính, về lại với đồng quê, và gia đình nhỏ bé của mình.
Baoleo xin viết lại, một loạt ký ức, về người lính rời quân ngũ về làng, người lính ấy đã vật vã kiếm rau cháo để nuôi vợ con như thế nào, mưu sinh trong cơ chế thị trường ra sao, mà vẫn giữ bản chất của lính cụ Hồ.

NHỮNG NGÀY CUỐÍ CÙNG TRONG QUÂN NGŨ
Ý tưởng giải ngũ đến từ khi nào

Năm 1989 đến.
Tin đồn râm ran bấy lâu nay, giờ đã được bàn tán công khai trong nội bộ sỹ quan: có chế độ giải ngũ hàng loạt trong quân đội nay mai.
Lúc đó, baoleo cũng không hiểu lý do của tin đồn giải ngũ, mà lại thiên về: “đấy là luận điệu tuyên truyền của địch”
Chỉ mãi đến bây giờ, mới hiểu được rằng, hồi đó, năm 1989, đã kết thúc 10 năm của cuộc chiến biên ải phương Bắc, đã kết thúc 10 cuộc chiến bên K, đã đến lúc phe XHCN không còn, đã đến lúc: “phải đặt lợi ích dân tộc – lên trên lợi ích giai cấp”, đã đến cao điểm của Đổi Mới, đã đến lúc phải lo nồi cơm cho nhà. Nên tinh giảm quân đội, là điều dễ hiểu và nên làm.
Nhưng đấy là hiểu biết của ngày hôm nay.
Quay trở lại năm 1989 đó.
Tin đồn cũng có tác dụng nhất định. Và sỹ quan baoleo bắt đầu có những đêm mất ngủ.
Một mặt, bộ quân phục đã quen mặc trên người. Nếp sống đã quen với đời quân ngũ, không vướng bận nếp trần tục - nỗi bụi trần, của đời sống dân sự bên ngoài chòi canh.
Nhưng mặt khác, tiếng gọi bi bô của con thơ, mỗi khi được dịp về thăm nhà, lại như đang thúc giục trái tim mình.
Đêm về, nằm trong doanh trại, tưởng như có thể nghe rõ tiếng sóng biển ngoài xa, đếm được từng lần hô mật khẩu đổi gác của lính vệ binh, và lại như thấy trước mặt hình ảnh gia đình:
Đứa con nhỏ 4 tuổi, bị nhốt 1 mình trong nhà. Tự chơi bằng cách hoà xà phòng bột vào thùng đựng nước ăn của nhà, để chế tạo sữa bột.
Người vợ đang chen lấn xuống con đò nhỏ, băng ngang sông Hồng mùa nước lên (bến đò chỗ cầu Vĩnh Tuy bây giờ), để từ chỗ dậy học bên Kim Lan, về cho thằng cu ăn bữa cơm nửa trưa-nửa chiều.
Và câu ngạn ngữ dân gian luôn ám ảnh: nghèo như vợ chồng bộ đội – giáo viên, lại luôn hiện về trong những đêm mất ngủ này.
Và, ý định xin giải ngũ bắt đầu mạnh dần lên.

NHỮNG NGÀY CUỐÍ CÙNG TRONG QUÂN NGŨ
Ngày hạ sao, gửi tiết

Khi mà đạt được “thiên thời, địa lợi, nhân hoà”, thì chuyện gì phải đến, ắt đến.

Vào một đêm tháng 10, sau đợt đốc gác thứ 2, cái se lạnh của biển đầu màu đông, làm baoleo tỉnh giấc ngủ vùi.
Vặn tìm làn sóng trong chiếc Ori ông tông của  Lữ trưởng, vớ ngay được tần số ca hát đêm khuya. Tục truyền rằng, tần số này có, từ thời đánh Mỹ, để phục vụ các đàn anh hành quân đêm đêm, trên các nẻo đường Trường Sơn. Đến thời mình ở lính, vẫn còn. Và đến hôm nay, vẫn còn. Đêm đêm, baoleo vẫn mở tần số 99.9 me ga hẹc ra nghe các bài hát đêm khuya, để đỡ đơn côi, trong đêm vắng, bên người vợ ốm đau của mình.

Quay lại cái đêm tháng mười năm 1989 đó. Lúc ấy, làn sóng ra dio tràn ngập các bài ca về Hà Nội. Các bài hát gợi nhớ cho mình về 1 con ngõ nhỏ trong làng Phương Liên, nơi có đứa con 4 tuổi và ngôi nhà bé nhỏ, đơn sơ của mình.
Chợt nhớ đến thắt lòng. Con có ăn dúm đường tiêu chuẩn, ba gửi về không. Hay là lại giải ra chiếu, để chơi đồ hàng, làm mẹ lại phải mất công dọn thêm.
Làng Phương Liên, dạo này máy nước công cộng lúc chẩy, lúc không, hai mẹ con có biết đèo nhau đi chở nước ăn từ vòi nước ở cuối đường Đại Cồ Việt về không.
Lại sờ đến đôi quân hàm, cũng đã nhiều năm quân ngũ rồi, đã đến lúc nên về.
Đó là đêm quyết định, baoleo sẽ xin giải ngũ, ra quân.

May làm sao, đấy cũng là dịp Phòng Cán bộ xem xét việc nâng quân hàm của quân chủng trong năm.
Đoàn 22 của mình, là nơi thích hợp để  Phòng Cán bộ làm việc: phong cảnh đẹp, yên tĩnh, thức ăn ngon. Phòng đã về đơn vị mình được gần 1 tuần.
Hôm sau, chọn giờ thể thao, trước bữa cơm chiều, mình thành thực trình bầy với tay Thiêm – chuyên quản cán bộ Cục Hậu cần, về nguyện vọng xin ra quân của mình.
Thật là một ngày đại cát, mà cũng có thể do sự hứa hẹn của bữa cơm chiều có mực tươi xào.
Tay Thiêm hứa sẽ giúp nhiệt tình.

Rồi cũng đến tháng 12. Nhân dịp về Cục Hậu cần công tác. Mình được đích thân đại tá Vũ Nghiễn – bí thư đảng uỷ Cục thông báo: cậu baoleo này, cậu đã có quyết định ra quân rồi. Nhưng để đấy vài hôm nữa, mình ra đơn vị cậu công tác, sẽ công bố và trao quyết định cho cậu.
Thế là, đời quân ngũ của mình chỉ còn tính từng ngày.
Và bắt đầu thấy man mác buồn, nhớ đơn vị, nhớ đời quân ngũ, nhớ lân tinh và sóng biển bạc đầu.

May mắn là mình có các thủ trưởng tốt.
Một hôm, Lữ trưởng vỗ vai: baoleo này, ngày mai, đơn vị sẽ tổ chức ăn liên hoan 22/12 sớm. Kết hợp tiễn cậu ra quân. Có cụ Nghiễn xuống dự đấy.

Rồi đến buối sáng nhận quyết định ra quân.
Đơn vị họp toàn thể trong hội trường, cái hội trường 2 tầng trát đá rửa, do đích thân mình tự thiết kế và chỉ huy xây.
Sau một hồi các nghị quyết và quyết định, cũng đã đến phần quan trọng nhất: Cụ Nghiễn đích thân: mời đ/c baoleo lên nói lời cuối cùng.
Quãng đường từ chỗ baoleo ngồi, đến bục phát biểu, có lẽ là quãng đường của những bước chân cuối cùng, trong đời quân ngũ của baoleo. Ý thức được điều đó, baoleo nện gót giầy mạnh hơn thường lệ.
Đến hôm nay, baoleo vẫn còn nhớ được đầy đủ câu nói duy nhất của mình khi đó:
-Hôm nay, tôi xin gửi lại quân đội ….sao trên mũ và quân hàm trên vai…..Nhưng 1 khi Tổ quốc cần, một lần nữa, baoleo xin lại lên đường.

Lúc ăn cơm, cụ Nghiễn vỗ vai tớ: lúc cậu nói câu: gửi lại sao-mũ, rồi ngừng lại, tớ hoảng hồn chỉ sợ cậu nói gở. Nhưng cuối cùng, cậu làm tớ nở cả mặt.
Vâng, tình yêu quân ngũ, có bao giờ có thể mờ phai.

NHỮNG NGÀY CUỐÍ CÙNG TRONG QUÂN NGŨ
Đêm trước ngày về

Quyết định giải ngũ đã nhận.
Bữa cơm liên hoan cũng đã xong.
Thế nhưng, baoleo vẫn chưa thể phi thẳng về nhà ngay.
Nguyên do là tại cái thời 8x ấy, từ đơn vị baoleo về nhà, xe khách chỉ có các chuyến chạy buổi sáng.
Khi còn đội mũ, đeo sao, thì còn hét ra oai sờ.
Đi ké về nhà, là có thể ngự xe ôtô của đơn vị, thậm trí, còn được đi ké cả trực thăng về nhà.
Nhưng lúc này, baoleo chỉ còn là một tay thị dân, duy nhất, lạc lõng ngay trong doanh trại nhà binh, vốn vài giờ trước đây, là của mình.
Sáng mai, mới có thể bắt xe khách về nhà.

Buổi chiều cuối cùng trong quân doanh, baoleo làm các thủ tục thanh toán lần chót.
Bấy giờ đã là dân, nên baoleo chẳng ngại ngùng gì, mà không suy nghĩ tư túi một tý.
Mình bảo thằng Cường, thượng uý - trưởng ban Hậu cần: thôi, bao nhiêu tiêu chuẩn nhu yếu phẩm, mày quy hết ra xà phòng 72 cho tao.
Do đặc thù của đơn vị, nên khoản hậu cần chỗ baoleo cũng kha khá.
Trong các lần đi công tác, baoleo cũng đều quy đổi tiêu chuẩn của mình ra xà phòng cả.
Lý do là: xà phòng 72 thời đấy rất có giá, đổi 1 bánh xà phòng, của thể mua mấy lạng gạo cho con.
Vì thế, cộng dồn từ các đợt công tác trước, đến lần chót này, nhà tớ đủ xà phòng giặt, đến tận sau khi baoleo đi nước ngoài 2 năm về (1 năm sau khi ra quân, baoleo đi nước ngoài 2 năm).
Chiều xuống, sau khi đi chào hỏi mấy nhà dân, gần đơn vị xong, baoleo chợt nhớ ra 1 việc cuối. Đó là trả sách cho thư viện.

Buổi chiều mùa đông se lạnh. Mới 5 giờ chiều, chuẩn bị vào giờ cơm tối, mà mặt trời đã khuất sau các làn mây xám chì, sau dẫy đồi thông.
Một mầu trắng sữa huyền, bao phủ quân doanh. Trời không còn sáng, nhưng cũng chưa tối hẳn, để có cớ, bật mấy ngọn đèn vàng, trong phòng đọc sách của đơn vị.
Baoleo cầm cuốn “Núi đồi và thảo nguyên”, bước vào phòng thủ thư.

Một mùi hương lan đất, dịu dàng, như làm mênh mông thêm không gian bé nhỏ của căn phòng. Một cặp mắt nâu, trong veo, hàng mi dài, mềm mại, như làm sâu thêm đôi mắt nâu tròn, lúc nào cũng long lanh ánh nước.
-   Sáng mai, anh đi từ lúc chưa báo thức, phải không?
-   Rõ, Hải Lệ à.
Baoleo nửa đùa, nửa nghiêm trang, trả lời cô bé thủ thư, dân Núi Đèo, mới học hết 10. Biết một chút tiếng Nga, biết danh từ có 6 cách.

Baoleo đưa trả cho cô bé Hải Lệ quyển sách.

Hải Lệ không cầm cuốn sách, mà nắm lấy bàn tay mình:
-Tí nữa, khi có kẻng sinh hoạt đơn vị, anh lên đây, em nhờ tí nhé.
Hải Lệ chỉ hơi nghiêng khuôn mặt lên, nhìn mình, đủ để cho baoleo nhận thấy một nửa giọt nước, đang trực lăn ra ngoài bờ mi cong, dài.
Ánh mắt nâu, không chớp e lệ và và khẽ chìm xuống như mọi khi. Mà như ánh lên tia lửa lân tinh đêm nào.
Baoleo dường như cũng cảm thấy có 1 ánh chớp, vừa vụt lên, trong ánh hoàng hôn trắng mờ.

Xin cảm ơn các bác đã đọc bài và viết ủng hộ.
Baoleo tôi xin gửi thêm 1 tấm hình, để nhớ thêm một thời quân ngũ

NHỮNG NGÀY CUỐÍ CÙNG TRONG QUÂN NGŨ
Đêm trước ngày về (tiếp)

Kẻng báo sinh hoạt buổi tối vang lên, baoleo bước nhanh vào phòng họp chi đoàn đơn vị.
Chẳng có bộ sơ vin nào, nên baoleo vẫn mặc quân phục, chỉ có điều không còn đội mũ, đeo sao.Hôm nay, đặc biệt là các cô bé tân binh, quậy không thể tả. Nào là bắt ghi lưu bút, nào là bắt baoleo hát hò.
Phải vận hết 12 thành công lực, baoleo cũng gân cổ, hét đủ 3 bài hát theo yêu cầu.
May mà tay Vang, trợ lý chính trị, chợt nhớ ra:
-Thôi, để anh baoleo về chuẩn bị quân tư trang. Còn chúng ta, tiếp tục họp, triển khai nội dung nghị quyết chi đoàn tháng này.

Rời phòng họp, baoleo lần bước theo con đường có hàng cây long não 2 bên, để về nơi nghỉ.
Một giọt sương đêm, từ vòm cây long não, chơt rơi thẳng vào cổ áo nhà binh.
Rùng mình se lạnh, baoleo chơt nhớ ra lời hẹn với cô bé Hải Lệ ban chiều.

Baoleo quay ngược lên Nhà chỉ huy, qua sân cột cờ, đến cửa phòng thư viện.
Cửa phòng thư viện đã đóng. Đèn đã tắt. Chỉ có làn gió biển thổi vào 2 cánh cửa khép hờ.
Lẫn trong hương vị mặn mòi của biển cả, baoleo như cảm nhận được mùi hương hoa ngâu, mùi lan đất, mùi lá xả chen lẫn hương hoa cỏ tranh, lan toả ra, từ hàng hiên của căn phòng.
Lại gần, baoleo nhận ra: không phải là bộ nữ quân phục quen thuộc. Mà là 1 tà áo trắng, điểm lấm tấm những chấm hoa xanh li ti, và mái tóc xuôn dài, đang tựa hững hờ bên hàng hiên, hướng cặp mắt nâu tròn, ra phía biển.
-May mà anh không quên, lời em nhờ.

Hải Lệ không quay lại, nhưng dường như cũng biết baoleo đang đến gần.
Không chờ nghe baoleo nói gì, Hải Lệ quay người:
-Anh có còn thời gian, ra vườn hoa Thanh Niên, mà anh thiết kế không?
Cũng chẳng chờ nghe baoleo nói có hay không, cô bé quay nhanh ra phía vườn hoa.

NHỮNG NGÀY CUỐÍ CÙNG TRONG QUÂN NGŨ
Đêm trước ngày về (tiếp)

Như một cái máy, baoleo đi theo Hải Lệ, một cách vô thức.
Vào đến vườn hoa, Hải Lệ không ngồi xuông ghế đá, mà đứng lại, cạnh bảng tin.
-Anh có thích ngắm biển đêm không?
Hải Lệ ngước nhìn mình. Làn mi cong dài, nhưng cũng không che được ánh phản chiếu của 2 ngọn đèn pha, trong cặp mắt nâu, long lanh, ngấn nước.
-Ờ, thì cũng....
Baoleo đáp không rõ nghĩa.
-Ngày mai, anh về rồi, chỉ có biển sẽ ở lại, ở rất xa anh. Anh sẽ không còn nhìn thấy biển đâu. Anh ra ngồi phía sau bảng tin này đi, anh sẽ nhìn thấy biển, và những gì của biển, anh nhé.

Hải Lệ vòng ra phía sau bảng tin trước, baoleo vô thức, bước theo sau.

Hải Lệ ngồi, tay vân vê làn đăng ten ở gấu quần sa tanh đen, nhưng đôi mắt nâu, lại ngẩng lên nhìn mình, dường như không chớp.
Ngồi xuống bên cạnh, baoleo không chỉ cảm nhận thấy hương thơm hoa ngâu trên mái tóc của cô bé. Mà còn như cảm nhận thấy hương cốm nồng say, phía bên trong tà áo trắng, điểm lấm tấm những chấm hoa xanh li ti.
Baoleo căng mắt nhìn ra phía trước. Đêm thượng tuần, trời tối đen. Chẳng thể nhìn thấy làn nước đại dương trong xanh. Chỉ cảm thấy những sợi tóc mềm, vờn quanh cổ áo, thoang thoảng mùi hương hoa cỏ tranh.
Cũng không nhìn thấy vệt sao băng phía cuối trời, chỉ cảm thấy tay mình, đang được ủ trong hơi ấm của mùi cốm trinh nguyên.
Lại lờ mờ đoán rằng: sương xuống nhiều quá. Nhưng sao chỉ ướt mỗi một bên vai áo quân phục, chỗ Hải Lệ tựa vào. Còn vai áo bên kia, lại khô cong?

Tiếng Hải Lệ thì thầm, dịu dàng như sóng biển:
Ngày mai, anh sẽ về với vòng tay thiết tha
Em sẽ đến sau cùng
Lặng soi trong mắt  người xưa ấy
Lời không nói-là lời ở lại
Còn mọi điều
Theo gió cuốn, sẽ bay đi.........
Baoleo lắp bắp:
- Ờ, rồi anh sẽ về thăm lại đơn vị. Thăm lại mọi người và anh em, cơ mà.

Giọng Hải Lệ như mờ đi trong sóng biển, và vai áo phía Hải Lệ tựa vào, vẫn như có những giọt sương nóng- ấm, nhẹ nhàng đậu xuống một bên vai. Và bên vai đó, dường như, bắt đầu có vài vết răng hạt lựu, mịn -mờ:
Xa nhau, rơi áo em rồi
Để cho người ở, đứng ngồi không yên
Biết rằng đến hẹn, khó lên
Chín lần hẹn, mười lần quyên. Chắc rồi.
Xa nhau, rơi aó em rồi.
Nói ư –không được
Thôi người - cứ đi.

..........

Ngày về

Chưa đến giờ báo thức, mới có 5 giờ sáng, nhưng tay Băng, cùng ban với baoleo, đã vồn vã: thôi, để tôi đèo ông bằng bình bịch ra bến xe. Sớm về nhà, cho vợ con nó mừng.
Khoác balô lên vai, mình cùng tay Băng, ra cổng đơn vị.
Cậu vệ binh thấy mình, ưỡn căng ngực hơn mọi lần. Thay vì: chào thủ trưởng. Chú vệ binh chỉ nhỏ nhẹ: Anh về, mạnh khoẻ nhé.
Ừ, chào em, chào đơn vị, chào tuổi xuân đã qua đi trong bộ quân phục.
Người dân baoleo về nhà đây.

Thủa ấy xe khách đi từ đơn vị mình về đến Hà Nội, bét ra cũng phải nửa ngày. Phải đi qua ít nhất 1 phà, là phà Bình, hoặc phà Phả Lại.
 Tầm 2 giờ chiều, chiếc xe ca Ba Đình đổ khách xuống bến Nứa. Điểm cuối của hành trình.
Chẳng còn mệnh lệnh nào cả, cũng chẳng còn phải nhẩm tính: mình còn bao nhiêu thời gian ở Hà Nội. Thời gian bây giờ, tất cả là của mình.
Baoleo khoác ba lô, lội bộ từ bến Nứa ra Hàng Than, để tìm tầu điện, xuôi Kim Liên, về nhà mình.
Tầu điện chỉ chạy đến bến xe Khâm Thiên thì ngừng lại. Mất điện. Chẳng biết chờ đến khi nào, baoleo nhảy xuống, đi bộ qua công viên, để về nhà.
Đi mãi, cũng mỏi chân, baoleo tìm đến 1 ghế đá ven hồ, ngồi  nghỉ 1 lát.
Mặt hồ Bẩy mẫu, rộng mênh mông trong tâm trí tuổi thơ.
Nay, tuổi thơ đã qua, và tuổi trẻ cũng đã qua trong đời quân ngũ. Mắt cũng đã quen với mênh mông đại dưong. Mặt hồ Bẩy mẫu, dường như nhỏ lại.
Nhưng, mặt hồ thì nhỏ, mà tương lai cuộc đời, bắt đầu từ hôm nay, lại mênh mông như đại dương, chưa nhìn thấy đâu là bờ.

Hít một hơi căng ngực, baoleo sốc lại balô lên vai: thôi, bắt đầu từ bây giờ, baoleo sẽ bắt đầu cuộc đời: cuốc đất, lật cỏ, côi cút kiêm ăn. Chỉ mong mỗi ngày, sẽ kiếm được hơn 1 quả trứng cho con.
 Xế chiều, khi chạm vào cửa nhà, là baoleo đã được đón ngay bằng tiếng bi bô: a, ba về.
Bà vợ cũng ngạc nhiên: sao anh lại được về, vào giữa tuần thế này, mà sao mũ đâu cả rồi.
Thực ra, vì chuyện có được ra quân hay không, và vào lúc nào, chẳng ai biết trước được. Vì thế, baoleo không hé răng cho vợ con biết trước, kế hoạch giải ngũ của mình.

Sau khi nghe mình nói với con: ba về hẳn rồi, ba không phải đi đơn vị nữa. Bây giờ, ba sẽ ở nhà, kiếm việc, nuôi con.
Bà vợ mình lặng đi. Trong tâm trí người vợ lúc ấy, hẳn chỉ còn suy nghĩ: thế là ông chồng thất nghiệp rồi. Chẳng còn phụ cấp, chẳng còn hộp sữa, cân đường, phụ vợ nuôi con.
Nhưng rất nhanh, bà vợ quả quyết. Thôi, từ bây giờ có anh, anh sẽ trông con, và em sẽ có thêm thời gian, nhận thêm hàng đan móc mậu dịch, nhà mình cũng sẽ đủ rau cháo, qua ngày.
Ừ, ngày mai. Ngày mai, cuộc đời của 1 chiến binh sẽ sang trang. Là cuộc đời của 1 người dân nghèo, vật vã trong mưu sinh.
Và đó là câu chuyện của ngày mai.

Tạm chen ngang dòng hồi ức, để viết về chuyện hôm nay, tạm gọi là:

Giờ này em ở đâu

Thời gian như bóng câu ngoài khung cửa. Thoáng chốc đã mấy chục năm rồi.
Người lính năm nào, nay đã là cựu lính- phó thường dân loại 3, đang cần mẫn cuốc đất-lật cỏ để kiếm ăn trên đất Hà thành xôn xao.
Những cơn mưa của cơn bão số 4, cuối tháng 7- năm 2012, như quất thẳng vào người cựu lính- phó thường dân loại 3, đang gò người trên con ‘Dim già’ trên đường nhặt thóc giữa chốn đô thị phồn hoa.
Những hạt mưa lạnh ngấm vào cái thân thể còm cõi,  làm người cựu binh rùng mình. Cái rùng mình làm nhớ lại giọt sương năm xưa, đã rơi vào cổ áo nhà binh Hải quân, trong cái đêm chia tay cô bé Hải Lệ thủ thư.

Hỡi Hải Lệ, cô bé mắt nai bên mép sóng vùng 1 năm xưa, cho giù bây giờ, em đã là một mệnh phụ phu nhân quyền quý ở vùng Vườn Đào-QN, hay là một người mẹ nghèo, đang tần tảo gỡ hầu trên gềnh đá Cát Hải. Em hãy nhớ về những năm 8x, với những đợt sóng bạc đầu, chùm lên con tầu PCF năm xưa. Em hãy nhớ về vùng biển biên giới Đông bắc, thời biên giới - chiến tranh :

Nơi đông đến với muôn vàn nỗi nhớ
Nơi một thời, ta thầm gọi tên nhau.

Một con sáo sang sông - Một nhành hoa đào nở
Anh đi hoài trong nỗi nhớ mênh mông

Biển biên cương, thẫm đẫm ánh sương mờ
Trong gió lạnh, có mùi hương quả chín
Trong gió sớm, có điều gì xao xuyến
Để ráng chiều - đỏ mọng cả hoàng hôn

Những ước mơ xa - những kỷ niệm mềm
Trang trí nhớ như chùm hoa mua tím
Những lầm lỡ, cũng là bài học lớn
Và mơ hồ, là ánh mắt người thương

Anh chẳng dám tìm, điều mới lạ đâu em
Bởi biết cuộc đời, không đẹp như mơ ước
Hạnh phúc bay về, đâu dễ đậu cành ta
Và bây giờ, em hỡi, cách xa
Càng tô đậm, những dáng hình kỷ niệm

Nơi mình đã sốn,g một thời rất đẹp
Áo lính sờn,  nhưng trán ngập ước mơ
Nơi một thời ta tập tọng làm thơ
Bởi bối rối trước cái nhìn là lạ
Nơi lạnh đến, bỗng hóa thành nỗi nhớ
Nơi một thời ta thầm gọi tên em….